Ulaştırma Bakanlığı uyarma cezaları

Uyarma Cezaları Nedir?

Bu Yönetmeliğin;

Karayolu Taşımacılığında “Uyarma” Cezası: Kuralları İhlal Edene Ne Olur?

Karayolu taşımacılığı sektörü, devasa bir operasyonel ağı ve yüz binlerce çalışanıyla ülkemizin ekonomisinin can damarlarından biri. Bu büyük yapının düzenli ve güvenli işlemesi için 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve onun bir uzantısı olan Karayolu Taşıma Yönetmeliği (KTY) hayati öneme sahip. Peki, bu kurallara uyulmadığında ne gibi yaptırımlar uygulanıyor? İşte burada “uyarma” sistemi devreye giriyor.

Yetki belgesi sahiplerinin belirli kural ihlallerinde aldığı “uyarmalar”, para cezası gibi doğrudan bir mali yük getirmese de, işletmelerin sicilini etkileyen ve belli bir seviyeye ulaştığında ciddi sonuçlar doğurabilen bir yaptırımdır. Gelin, KTY’nin 76. maddesinde yer alan uyarma sistemini daha yakından inceleyelim.

Uyarma Cezası Nedir ve Nasıl İşler?

Uyarma, yetki belgesi sahibine belirli bir ihlal karşılığında verilen, sayısal değeri olan bir disiplin puanı gibi düşünülebilir. Her ihlalin karşılığı olan farklı uyarma sayıları bulunur. Bu uyarmalar, firmanın siciline işlenir ve toplam uyarma sayısı belirli bir eşiği aştığında, yetki belgesinin askıya alınması veya iptali gibi daha ağır idari yaptırımlarla karşılaşılabilir.

Ancak iyi haber şu ki, uyarmalar tamamen bir ceza olarak kalmak zorunda değil! Yetki belgesi sahipleri, biriken uyarmaları paraya çevirerek sicillerinden sildirme imkanına sahiptir. Bu, firmaların operasyonel devamlılığını riske atmadan hatalarını telafi etmelerine olanak tanır.

Hangi İhlal Kaç Uyarma Getirir?

KTY’nin 76. maddesi, hangi fıkraya aykırı davranışın kaç uyarma ile sonuçlanacağını detaylıca belirtir. İşte bazı önemli örnekler ve getirdikleri uyarma sayıları:

• 10 Uyarma Cezası Gerektiren Ciddi İhlaller:
  • Belge ve Taşıtlarla İlgili Usulsüzlükler: Örneğin, 8. maddenin birinci fıkrasının (g) bendine aykırı hareket etmek. Bu genellikle belge ve taşıtların usulüne uygun kullanılmaması veya taşımaya elverişsizlik durumlarını kapsar.
  • Sürücü Bilgilerinde Eksiklikler: 21. maddenin birinci ve ikinci fıkralarına aykırı hareket etmek (her fıkra için 10 uyarma). Sürücünün nitelikleri veya çalışma koşullarıyla ilgili önemli ihlaller.
  • Uyuşturucu, Silah Kaçakçılığı ve Terör Suçları: Yetki belgesi sahibinin çalıştırdığı şoförlerin uyuşturucu, silah kaçakçılığı, insan ticareti ve terörle mücadele kanunu kapsamındaki suçlardan kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunması. Bu, sektördeki en ağır ihlallerden biridir ve doğrudan yetki belgesi sahibinin sorumluluğundadır.
• 5 Uyarma Cezası Gerektiren İhlaller:
  • Yükleme ve Gabari Kuralları: 38. maddenin ilgili fıkralarına (üçüncü, dördüncü, altıncı ve dokuzuncu) aykırı hareket etmek (her fıkra için 5 uyarma). Bu, aşırı yükleme, gabari ihlalleri gibi trafik güvenliğini doğrudan etkileyen konuları içerir.
  • Taşıma Senedi ve Belgeleri: Taşıma senedi düzenleme veya bulundurma kurallarına uymamak gibi ihlaller (30. maddenin birinci ve üçüncü fıkraları, her fıkra için 5 uyarma).
  • Yolcu ve Eşya Taşımacılığında Önemli Eksiklikler: 43. maddenin dördüncü, altıncı, yedinci, dokuzuncu, onbirinci, onaltıncı, ondokuzuncu, yirminci, yirmiikinci, yirmibeşinci, yirmialtıncı ve yirmiyedinci fıkralarına aykırı hareket etmek (her fıkra için 5 uyarma). Bu fıkralar genellikle taşınan yolcu veya eşyaya ilişkin güvenlik, konfor ve yasal gereklilikleri kapsar.
• 2 veya 3 Uyarma Cezası Gerektiren İhlaller:
  • Küçük Belgeler ve Bilgi Eksiklikleri: Daha hafif nitelikteki belge bulundurma, bilgi verme veya küçük operasyonel eksiklikler bu kategoride yer alabilir. Örneğin, 17. maddenin birinci fıkrasına 2 uyarma, ikinci fıkrasına 3 uyarma verilirken, 38. maddenin beşinci ve sekizinci fıkralarına 2 uyarma verilmesi gibi.

Biriken Uyarmaları Paraya Çevirme İmkanı

KTY’nin 76. maddesinin üçüncü fıkrası, yetki belgesi sahiplerine önemli bir kolaylık sunar: Biriken uyarmalarınızı Bakanlığa yazılı başvuruda bulunarak paraya çevirebilirsiniz. Bu sayede sicilinizdeki uyarmalar kaldırılır ve yetki belgenizin iptal veya askıya alınma riski ortadan kalkar.

• Ödeme Şartı: Uyarma başına belirli bir Türk Lirası ödeme yapılması gerekmektedir (Yönetmelik metninde belirtilen 95 TL, her yıl yeniden değerleme oranında artırılır). Bu ödeme, Bakanlık döner sermaye hesaplarına yapılır.
• Ödeme Sonrası Durum: Ödeme yapıldıktan sonra uyarmalar sicilinizden kaldırılır. Eğer ödeme yapılmazsa, uyarmalar sicilde kalmaya devam eder ve birikmeye devam eder.

(2) Ayrıca çalıştırdıkları şoförlerinin taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarını kullanarak karıştıkları, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı, kaçak insan taşımacılığı ve ticareti suçları ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar nedeniyle yargı organları tarafından verilmiş ve kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunması halinde ilgili yetki belgesi sahibine 10 uyarma verilir.

(3) Yetki belgesi sahipleri; birinci ve ikinci fıkralara göre verilen uyarmaların veriliş tarihinden itibaren 90 gün içinde; Bakanlığa yazılı başvuruda bulunarak verilen uyarmaların paraya çevrilmesini talep edebilirler. Verilen uyarmaların paraya çevrilebilmesi için; bu 90 günlük süre içinde uyarma başına 63 Türk Lirasının Bakanlık döner sermaye hesaplarına ödenmesi şarttır. Söz konusu ödemenin yapılmasından sonra uyarmalar kaldırılır. Paraya çevrilmeyen uyarmalar kaldırılmaz.