Vergi Kanunları Ve Uygulamaları, Damga Vergisi

1.445

Damga Vergisi Nedir?

Konu, Yükümlüler ve Matrah

Damga vergisi, kişilerin kendi aralarında ya da devletle yaptıkları hukuki işlemlerde düzenledikleri belgeler veya kâğıtlar üzerinden ödedikleri mali yükümlülüklerdir. Damga vergisi’nin konusu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtlardır. Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kâğıtlar ise, damga vergisinden müstesnadır.

Kanundaki kâğıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder. Yabancı memleketlerle Türkiye`deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kâğıtlar, Türkiye`de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulur.

Vergiye tabi kâğıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kâğıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de Damga Vergisine tabidir.

Damga Vergisinin mükellefi kâğıtları imza edenlerdir. Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların Damga Vergisini kişiler öder. Yabancı memleketlerle Türkiye`deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kâğıtların vergisini, Türkiye`de bu kâğıtları resmi dairelere ibraz eden, üzerlerinde devir veya ciro işlemleri yapanlar veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalananlar öderler. Ancak bunlardan ticari veya mütedavil kâğıt mahiyetinde bulunanların vergisini, bunları en evvel satan veya kabul veya başka suretle kullanan kişiler öderler.

Damga Vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide, kâğıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kâğıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kâğıtların mahiyetleri esastır. Belli para terimi, kâğıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hâsıl edeceği parayı ifade eder.

Kâğıtların Damga Vergisi bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır. Damga Vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir. Bu ödeme şekillerinin hangi işlemler için ne suretle uygulanacağını tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Damga vergisi ne için alınır?

Damga vergisi, kişi ve kurumlar arasında yapılan sözleşme ve anlaşmaların geçerliliğini kanıtlamak amacıyla alınır. Bu sözleşmeler bireyler arasında olabileceği gibi bireylerle devlet kurumları arasında da yapılabilir. Önemli bir nokta: İki kişi arasındaki sözleşmelerde her iki taraf da damga vergisi ödemek zorundayken, özel kişiler, kamu otoriteleri ile özel kişiler arasındaki işlemlere ilişkin evraklarda damga vergisi öderler.

Kira sözleşmeleri damga vergisine örnek olarak gösterilebilir; İş hayatında karşılaştığımız ihale, sözleşme, ücret ödemeleri gibi durumlarda ödenen bir vergi türü diyebiliriz.

Damga vergisi nasıl hesaplanır?

Damga vergisi maktu ve nispi olarak ödenebilmektedir. Sabit sözleşmede değerin belirlenmediği durumlarda ödenen standart vergidir. Değerin sözleşmede belirtilmesi halinde orantısal olarak ödeme yapılabilir. Bu, orantısal sözleşmede belirtilen değer üzerinden hesaplanan damga vergisidir. Damga vergisi ödemekle yükümlü olan mükellef beyanname vermek suretiyle vergiyi ödeyebilir. Söz konusu belgenin yürürlüğe girip damga vergisi tahsil edildikten sonra mükellefin bu vergiyi ayın 23’üne kadar beyan etmesi gerekmektedir. Kayıt işlemi ilgili vergi dairesinde yapılabilir. Beyannamenin ardından verginin ödenmesi gerekiyor. Damga vergisinin ayın 26’sına kadar ödenmesi gerekmektedir. Damga vergisi ödemesi aynı zamanda sorumlu vergi dairesi aracılığıyla da yapılabilir.