Tehlikeli Madde Sınıfları ve Özellikleri

Tehlikeli Kimyasal Maddelerin Sınıfları

Tehlikeli Maddeler fiziksel, kimyasal ve yapı özelliklerine (katı, sıvı,(viskosite veya gaz özelliğine göre) ve o maddeden neden olabileceği tehlikeler göre SINIFLANDIRILMAKTADIR. Buna göre ana dokuz (9) ve alt sınıflarla birlikte toplam on üç (13) tehlike madde sınıfı bulunmaktadır

Tehlike Madde Sınıfları

Sınıf Sınıfın Tanımlanması

Tehlikeli maddeler, taşımacılık ve depolama süreçlerinde güvenlik risklerini minimize etmek amacıyla uluslararası standartlara göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma, maddelerin kimyasal ve fiziksel özelliklerine, taşıdıkları potansiyel tehlikelere ve acil durumlarda alınması gereken önlemlere göre yapılır. İşte başlıca tehlikeli madde sınıfları ve detaylı açıklamaları:

• Sınıf 1: Patlayıcı Madde ve Nesneler: Bu sınıf, kimyasal reaksiyonla gaz üreterek çevreye zarar verecek hız ve basınçta sıcaklık artışı oluşturan katı veya sıvı maddeleri, bu tür maddelerin karışımlarını ve patlayıcı nesneleri kapsar. Şok, sürtünme, ısı veya kıvılcım gibi etkenlerle ani ve yıkıcı bir tepkimeye girebilirler.
• Sınıf 2: Gazlar: Oda sıcaklığı ve atmosfer basıncında gaz halinde bulunan maddelerdir. Bunlar sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış, soğutulmuş sıvılaştırılmış veya basınç altında çözünmüş gazlar olabilir. Zehirli, yanıcı, yakıcı veya boğucu özelliklere sahip olabilirler. Sızıntı durumunda ciddi yangın, patlama veya zehirlenme riski taşırlar.
• Sınıf 3: Yanıcı Sıvı Maddeler: Belirli bir sıcaklıkta (parlama noktası) kolayca buharlaşarak hava ile parlayabilen sıvı maddelerdir. Benzin, alkol, boya tinerleri gibi maddeler bu sınıfa girer. Yangın ve patlama riski oldukça yüksektir.
• Sınıf 4.1: Yanıcı Katı Maddeler: Normal taşıma koşullarında kolayca yanan veya sürtünme sonucu yangına neden olabilen katı maddelerdir. Kibrit, selüloid gibi maddeler bu sınıfa dahildir.
• Sınıf 4.2: Kendi Kendine Yanan Maddeler: Normal taşıma koşullarında veya hava ile temas ettiğinde kendiliğinden ısınarak alev alan maddelerdir. Beyaz fosfor gibi maddeler bu kategoriye girer. Hava ile temasın kesilmesi veya özel depolama koşulları gereklidir.
• Sınıf 4.3: Su ile Temas Halinde Tehlikeli Gazlar Çıkaran Maddeler: Su ile temas ettiğinde yanıcı veya zehirli gazlar üreten maddelerdir. Sodyum gibi alkali metaller bu sınıfa örnektir. Nemden ve sudan uzak tutulmaları hayati önem taşır.
• Sınıf 5.1: Yakıcı (Oksitleyici) Maddeler: Kendi başlarına yanıcı olmasalar bile, genellikle oksijen açığa çıkararak diğer maddelerin yanmasını sağlayan veya mevcut bir yangının şiddetini artıran maddelerdir. Hidrojen peroksit gibi kimyasallar bu gruba dahildir.
• Sınıf 5.2: Organik Peroksitler: Termal olarak kararsız olan ve ekzotermik bozulmaya (ısı açığa çıkararak ayrışma) eğilimli organik maddelerdir. Patlayıcı özellik gösterebilir, hızlı yanabilir ve diğer maddelerle tehlikeli reaksiyonlara girebilirler. Buzdolabında saklanmaları gereken peroksitler bu sınıftadır.
• Sınıf 6.1: Zehirli Maddeler: Solunduğunda, yutulduğunda veya ciltle temas ettiğinde insan sağlığına ciddi zararlar veren veya ölüme neden olabilen maddelerdir. Siyanür, pestisitler gibi maddeler bu sınıfta yer alır.
• Sınıf 6.2: Bulaşıcı Maddeler: Canlı organizmalar (bakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar) içeren ve insan veya hayvanlarda hastalığa neden olabilecek maddelerdir. Tıbbi atıklar, laboratuvar numuneleri ve bazı biyolojik kültürler bu kategoriye girer.
• Sınıf 7: Radyoaktif Maddeler: Kendiliğinden iyonlaştırıcı radyasyon yayan maddelerdir. Sağlık üzerinde genetik hasarlar, kanser ve çeşitli rahatsızlıklara neden olabilen bu maddeler, özel ambalajlama ve taşıma prosedürleri gerektirir. Nükleer yakıtlar, tıbbi izotoplar bu sınıfa örnektir.
• Sınıf 8: Aşındırıcı/Asidik Maddeler: Temas ettikleri dokuları (canlı dokular dahil) veya diğer malzemeleri kimyasal olarak tahrip eden maddelerdir. Asitler (sülfürik asit, hidroklorik asit) ve bazlar (kostik soda) bu sınıfta yer alır. Cilt yanıklarına, metal korozyonuna ve diğer hasarlara neden olabilirler.
• Sınıf 9: Farklı Tehlikeleri Olan Madde ve Nesneler: Yukarıdaki sınıflara dahil edilemeyen, ancak taşıma sırasında tehlike arz eden tüm diğer maddeler ve nesneler bu sınıfta yer alır. Lityum piller, hava yastığı modülleri, çevreye zararlı maddeler (örn: PCB içeren transformatörler) ve yüksek sıcaklıktaki sıvılar gibi çeşitli maddeler bu genel kategoriye girer.

Bu sınıflandırmalar, tehlikeli madde taşımacılığı yapan tüm paydaşların, maddelerin özelliklerini anlayarak gerekli güvenlik tedbirlerini almasını sağlar.

Src 5 Belgesi

ÜDY Belgesi