Lokavt Nedir?

Lokavt Ne Demek? İş yerinde faaliyetin tamamen durmasına sebep olacak tarzda, işveren, işveren vekili veya işveren kuruluşunun verdiği karara uyarak işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasına lokavt denir. Lokavtın üç unsuru bulunmaktadır.

Lokavtın Unsurları;

• İşçilerin topluca işten uzaklaştırılması,
• Faaliyetin tamamen durmasına sebep olacak tarzda işten uzaklaştırılma,
• İşveren veya vekilinin veya bir işveren kuruluşunun kararı gerekmektedir.

2822 sayılı toplu iş sözleşmesi grev ve lokavt kanununa göre aşağıda sayılı işlerde çalışanlar lokavt başvurusu yapmaları yasaktır.

Lokavtın Yasak Olduğu Durumlar

Bunlar;

• Can ve mal kurtarma işlerinde,
• Su, elektrik, gaz, termik santralleri besleyen linyit üretimi, tabi gaz, petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı gibi toplum yararı ve ihtiyacı için çalışılan yerlerde,
• Mezarlıklarda, Cenaze ve tekfin işlerinde,
• İlaç üreticileri kapsam dışı olmak üzere, aşı ile serum imal eden işletmelerde, hastahane, klinik, sanatoryum, prevantoryum, dispanser ve eczane gibi sağlıkla ilgili işyerlerinde,
• Eğitim kurumlarında, çocuk bakım, kreş gibi yerlerde ve huzurevlerinde,
• Mili Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde, grev ve lokavt yapılması yasaktır.

Grev hakkında daha detaylı bilgi için “Grev Nedir?” yazımızı okuyabilirsiniz.

Yasal Lokavt Süreci Nasıl İşler?

Uzman bakışıyla değerlendirildiğinde, yasal bir lokavtın uygulanabilmesi için aşağıdaki aşamaların eksiksiz ve sırasıyla gerçekleştirilmesi gerekir:

1. Toplu Uyuşmazlığın Ortaya Çıkması
   Toplu iş sözleşmesi görüşmeleri sırasında işçi sendikası ile işveren arasında bir uzlaşmazlık doğar. Bu aşama, sürecin temelini oluşturur.
2. Arabuluculuk Süreci
   Uyuşmazlık çözülmediğinde taraflar arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk süreci, taraflar arasında bir uzlaşma sağlanması amacıyla yasal olarak zorunludur.
3. Grev Kararının Alınması ve İlanı
   Arabuluculuk da sonuçsuz kalırsa, işçi sendikası grev kararı alır ve bunu kamuoyuna ilan eder. Grev kararı, lokavt hakkının doğması açısından belirleyici aşamadır.
4. Lokavt Kararının Alınması
   Grev kararına karşılık olarak, işveren ya da işveren sendikası, yasal sürelere riayet ederek lokavt kararı alabilir. Bu karar işverenin yasal karşı hamlesidir ve ancak grev kararı sonrası mümkündür.
5. Resmi Bildirim ve Uygulama
   Lokavt kararı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ve ilgili işçi sendikasına bildirilir. Belirlenen tarihten itibaren işçilerin iş yerlerine girişi engellenir ve lokavt uygulamaya konulur.

Grev ve Lokavt Arasındaki Temel Farklar

Grev ve lokavt, işçi-işveren ilişkilerinde toplu iş uyuşmazlıklarının iki karşıt refleksidir. Her ikisi de belirli yasal süreçlere bağlıdır ve farklı aktörler tarafından uygulanır. Aşağıdaki tabloda bu iki kavramın karşılaştırması yer almaktadır:

ÜDY Belgesi